محمد بن یزید قرشی۱ - معرفی اجمالیمحمد بن یزید، از موالی قریش بود که سلیمان عبدالملک در سال ۹۶ ق او را به امارت افریقیه ـ که اندلس نیز جزء آن بود ـ گماشت. محمد بن یزید در میان مردم، به عدل و داد رفتار کرد. او بخشی از مناطق داخلیِ مغرب دور را فتح کرد و نیروهایی را به نواحی مرزی افریقیه و جزایر مجاور آن سامان فرستاد. سیاست خردمندانه او اثر عمیقی در جذب دسته‌های جدیدی از بربرها به اسلام داشت. زمانی که عمر بن عبدالعزیز در سال ۱۰۰ ق به خلافت رسید، او را از مقامش خلع کرد و اسماعیل بن عبدالله بن ابی‌مهاجر دینار را به امارت افریقیه گماشت و چون یزید بن عبدالملک پس از درگذشت عمر بن عبدالعزیز، به خلافت رسید، اسماعیل را عزل و یزید بن ابی‌مسلم، کاتب حجاج ثقفی را به‌جای او نصب کرد. یزید بن ابی‌مسلم، تصمیم گرفت همان رفتاری را که حجاج با مردم عراق داشت، با مردم افریقیه داشته باشد، اما مردم افریقیه بر وی شوریدند و او را کشتند، آن‌گاه محمد بن یزید را به امارت برگرداندند. این دومین باری بود که محمد بن یزید به حکومت افریقیه می‌رسید، اما این مدت چندان طول نکشید، زیرا خلیفه در سال ۱۰۳ ق او را خلع کرد و بشر بن صفوان کلبی را به‌جای او گمارد. بشر در این زمان، امیر مصر بود. او برادرش، حنظلة بن صفوان را امیر مصر کرد و خود رهسپار افریقیه شد. از این تاریخ به بعد، خبری از سرنوشت محمد بن یزید در دست نیست. ۲ - پانویس۳ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۸۸. |